Depresyon Nedir? Nelere Sebep Olabilir? ve Nasıl Tedavi Edilir?

Depresyon kısaca; duygulanımda ve elem tarzında çökkünlük, ilgi ve istek kaybı, olumsuz düşünceler ve davranış bozuklukları ile belirli çeşitli ruhsal ve bedensel belirtilerle kendini gösteren psikiyatrik bir hastalık olarak tanımlanabilir.

Depresyon nelere sebep olabilir ?

Yaşam kalitesini düşürür: Kişinin yaşama sevinci azalır, günlük işlerinden ve insan ilişkilerinden zevk alamaz hale gelir, iştah azalır ya da artar fakat yediklerinin tadını alamaz. Depresyondaki bir insan sıklıkla yoğun sıkıntı, isteksizlik, kararsızlık, yetersizlik ve çaresizlik hisseder. Uyku bozuklukları, cinsel isteksizlik, iştah bozuklukları, halsizlik gibi olumsuzluklar görüldüğünden günlük yaşamı mahfedebilir.

İş hayatını büyük ölçüde etkiler ve parasal kayıplara sebep olur: Kişinin çalışma isteği kaybolur, en sevdiği uğraşları bile anlamsız geliyordur, işine yoğunlaşmasında güçlük vardır. Zaman zaman tabloya eklenen huzursuzluk sinirlilik ve alınganlık iş ortamında kişiler arası ilişkilerin bozulmasına neden olabilir. Buna sıklıkla ast ve üstleriyle çatışmalar da eklenir.

Uyum bozukluğuna sebep olur: Depresyondaki bir hastada sosyal çekilme, içe kapanma, yalnız kalmayı tercih etme, dost ve arkadaşlarından uzaklaşma görülür. Depresyon uzun sürdüğünde kişi sosyal statüsünü kaybetme ile karşılaşabilir.

Alkol ve/veya madde bağımlılığı başlayabilir: Depresyon sebebiyle yaşanan sıkıntı ve acıları giderebilmek için kişi sıklıkla alkol, uyuşturucu madde ya da sakinleştirici ilaçları bir gereklilik olarak görebilir. Bu bağımlılıklar ile geçici olarak da olsa sıkıntılar azalmıştır. Ancak hem öğrenme davranışı hem de alkol ve kullanılan maddenin bağımlılık yapıcı etkisi ile kötü kullanıma geçiş çok kolay olur.

İntihar girişimleri yaşanabilir: Depresyonun ağırlaşması ile kişi dayanılmaz bir acı çekmeye başlar, kabul edilen en geçerli intihar sebeplerinden birisi bu acılardan kurtulmaktır. Ölüm tek kurtuluş olarak görülmektedir.

Depresyonun sıklığı nedir?

- Depresyon en yaygın ruhsal hastalıklardan biridir. 
- Her yaş grubunda görülebilir. 
- Depresyon kadınlarda erkeklerden iki kat fazla görülür 
- Depresyon 50 yaşın üzerinde ölüm hızını dört kat arttırır. (Depresyonda olan kalp hastalarında ölüm oranı, olmayanlara göre 4 kat daha fazladır.)
- Toplumda yaygınlık oranı : erkekler için %2-3, kadınlar için % 4,5-9,3 ‘tür. 
- Kalıtımsal etkenler önemlidir. Ailevi yüklülüğü olanlarda depresyon 1.5-3 kat daha fazladır.
- Yaşlı nüfusta (> 65 yaş) en sık psikiyatrik sorundur.
- Yaşlı nüfusun % 10-15'inde anlamlı derecede depresif belirti vardır.
- Depresyon görülme sıklığı ırk, kültür, ülke, coğrafi bölge farklılığına göre anlamlı olarak değişmez, hemen her yerde aynı orandadır.

Depresyon tedavisi nerede yapılmalıdır?

Hastalığın sık görülmesi nedeniyle birinci basamak sağlık kurumlarında yani sağlık ocakları ve aile hekimlerince yapılmalıdır. Gerektiğinde Psikiyatri uzmanı tarafından tedavi edilmelidir.

Hastalar neden hekime depresyon nedeniyle başvurmazlar?

Hastalığın inkarı ve sosyal anlamda etiketlenme korkusu

Depresyona sebep olan faktörler nelerdir?

Kalıtım
Nörokimyasal değişiklikler (Noradrenalin, Dopamin, serotonin)
Gelişimsel nedenler (Psikodinamik) (Erken çocukluk kayıpları, temel güven duygusunun kaybı, vb..)
Bilişsel-davranışçı kuramlar: Öğrenilmiş çaresizlik, kişinin kendisi, dünya ve geleceği ile ilgili olumsuz algılamaların olması)

Depresyonun alt tipleri:

Melankolik özellikli: Halsizlik, uykusuzluk, iştahsızlık, huzursuzluk ön plandadır.
Psikotik özellikli : Sanrı ve hallusinasyonların eşlik ettiği depresyonlardır.
Mevsimsel özellikli : Arka arkaya en az iki depresyonun yılın aynı mevsiminde ortaya çıkması. Genellikle sonbahar ve kış aylarında görülür, ilkbahar ve yaz aylarında iyileşme olur.
Doğum sonu depresyonu : Doğumu takiben ortaya çıkan depresyondur.


Distimi : En az iki yıl süren hafif şiddette depresyondur.

Depresyon belirtileri nelerdir?

Çökkün duygudurum (elem, keder)
İlgi, istek kaybı: Önceden yapmaktan zevk aldığı iş ve uğraşılardan zevk alamama.
İştah değişiklikleri: İştahda artma ya da azalma olabilir.
Cinsel ilgi azalması: Cinsel isteksizlik.
Uyku değişiklikleri: Uykuda azalma (uykuya geç dalma, gece uyanmaları ya da sabah erken uyanma), uykuda artma (Erken uyuma, geç kalkma, gündüz uyuma isteği)
Enerji kaybı, halsizlik: Günlük işleri yaparken güçlük çekme.
Bedensel belirtiler: Çarpıntı, nefes alamama, boğulacak gibi olma, uyuşma ve karıncalanmalar, bayılma hissi, bel ağrıları, baş ağrısı
Anksiyete (kaygı): Kendi başına bir hastalık olmasına karşın, bir belirti olarak depresyona eşlik eder. Kötü bir şey olacakmış hissi olarak tanımlanabilir.
Bellek ve konsantrasyon güçlükleri : Dikkatini toplamada güçlük, dalgınlık, unutkanlık, kendini bir işe verememe şeklinde görülür.
Sinirlilik: Önceden makul karşıladığı durumlara sinirlilik davranışı gösterme.
Suçluluk duyguları: Önceden yaptığı hataların anımsanması ve bu nedenle kişinin kendini suçlaması, günahkar görmesi.
Yetersizlik çaresizlik Düşünceleri: Kişi kendini yetersiz, çaresiz, değersiz görmeğe eğilimlidir.
Ölüm düşünceleri: Kişinin aklına sık sık ölüm düşünceleri gelmektedir, bazen “ ölsem de kurtulsam” şeklinde düşündüğü olur.

Depresyonun Seyri

Majör depresyon hecmelerle seyreder
Tedavi edilmediğinde 9-12 ay kadar bir sürede kendiliğinden iyileşir ya da kronikleşebilir.
% 5-10 ‘ u manik hecme geçirebilir.
Stres etkenleri depresyon hecmelerini tetikleyebilir.

Depresyon Nasıl Tedavi Edilir

İlaç Tedavileri
Psikoterapiler (Dinamik, Bilişsel, Davranışçı)
Diğer tedaviler (Elektrokonvulzif tedavi, ışık, uyku tedavisi)

Sonsöz

Depresyon deyip geçmemek lazım, zira insanı ölüme kadar götürebilen bu hastalık kişinin kesinlikle kendi başına aşabileceği bir durum değildir. Her ne kadar ilaç ve psikoterapiler ile tedavi edilebiliyor olsa da hasta yakınlarına da büyük görevler düşmektedir ve tedavi olup iyileşmiş bir depresyon hastası ailesi ve yakınları tarafından titizlikle takip edilmez ise hastalık büyük oranda yeniden nüksedebilir.

Ayrıca Dr. Serkan Karaismailoğlu'nun depresyonu yenmek isimli bir videosundaki şu sözleri en basit haliyle olayı özetlemektedir;

Dışarıdan anlaşılmasada depresyona girmiş insanlar büyük bir mücadele vermektedir. Depresyondaki bir insana; "Neden bu kadar karamsarsın baksana dışarıda mükemmel bir hayat var" demek,  Nefes darlığı çeken bir insana; "Neden bu kadar zorlanıyorsun ki baksana dışarıda her yer hava" demek gibidir. Yani mesele sanıldığı kadar basit değildir ve bu insanların ciddi desteğe ihtiyacı vardır..

Sağlıklı ve sorunsuz bir yaşam dilekleriyle..